Modele biznesowe funkcjonowania infrastruktury szerokopasmowej
Właśnie wchodzimy w epokę sztucznej inteligencji czy też przemysłu 4.0. Wyróżnikiem tego etapu rozwoju techniki jest inteligentne oprogramowanie. Stopień nasycenia infrastrukturą światłowodową ma dramatycznie rosnący wpływ na innowacyjny nurt wzrostu gospodarki. Istnieje pilna potrzeba stworzenia modeli biznesowych sprzyjających szybszemu rozwoju sieci światłowodowych.
Doświadczenie uzasadnia tezę, że dynamiczny rozwój powszechnej infrastruktury sieciowej (czyli świadczącej usługi powszechne) możliwy jest tylko przy dużym zaangażowaniu Państwa. Tak powstały sieci transportowe (drogowe, kolejowe, wodne i powietrzne), komunalne (wodociągi i kanalizacja) i energetyczne (elektryczne, rurociągi). Potrzeba integracji procesów tworzenia i utrzymania sieci wynika głównie z faktu ich powszechności. W każdym węźle sieci potrzebny jest jednoczesny dostęp do wszystkich sieci usług powszechnych. Jest też prawidłowością, że sieci, które powstawały jako sieci należące do podmiotów prywatnych, wraz osiągnięciem waloru powszechności, zaczynają być w istotnym stopniu kontrolowane przez Państwo. Jest prawdopodobnym, że sieci światłowodowe również zaczną podlegać takiej ewolucji. Towarzyszyć temu będzie zmiana modeli biznesowych, w oparciu o które te sieci będą budowane i utrzymywane.
Straty wynikające z niemożności prowadzenia zintegrowanych inwestycji w linie infrastrukturalne to źródło narastających frustracji. Nieefektywność obecnych modeli rozgrzewa dyskusje. Trzeba też wziąć pod uwagę, że to jest dziedzictwo, a nie nieudolność czy też niegospodarność. Musimy przyjąć do wiadomości, że stare modele biznesowe rządzące rynkiem infrastrukturalnym wymagają zmian. Wnioski płynące z dotychczasowych rozważań są tak daleko idące, że zniechęcają do podejmowania działań reformatorskich. Prawo regulujące planowanie, finansowanie, realizację inwestycji, utrzymywanie sieci i ich modernizacje ma decydujący wpływ na tempo rozwoju gospodarczego i innowacyjność. Odzwierciedlają to współczesne modele wzrostu gospodarczego oraz definicje konkurencyjności i innowacyjności. Przyspieszenie wzrostu gospodarczego wymaga wykorzystania tej wiedzy.
Teza główna panelu
Opracowanie i wdrożenie nowych modeli biznesowych budowy i utrzymania sieci światłowodowych oraz integracja procesów tworzenia i utrzymania infrastruktury to pilna potrzeba gospodarki opartej na wiedzy
Opis problemu
Warunkiem zmiany obecnego stanu rzeczy jest pełne i powszechne zrozumienie roli sieci szerokopasmowych, jako infrastruktury dla innowacyjności. Rośnie liczba zwolenników tezy, że każda nieruchomość powinna być jak najszybciej przyłączona do sieci światłowodowej. Pogląd ten jest podstawą modelu finansowania sieci w Korei i Japonii, gdzie ponad 70% punktów dostępu szerokopasmowego to przyłącza światłowodowe. W USA dostępy światłowodowe do tylko 10%, ale właśnie ruszyły wielkie programy budowy powszechnych sieci światłowodowych. Różnice poglądów na ten temat dobrze oddaje ranking europejski.
Wraz z Polską, końcowe pozycje zajmują Niemcy i Szwajcaria. W czołówce są Szwecja i Norwegia, ale też Litwa, Łotwa, Rumunia, Rosja i Bułgaria. Widać, że nieprawdziwa jest teza, iż jest to kwestia zamożności kraju. Ranking jest przede wszystkim odzwierciedleniem dominujących w danym kraju poglądów na temat optymalnych metod zapewnienia powszechnego dostępu szerokopasmowego oraz skuteczności systemów rozwoju infrastruktury. Przełomy technologiczne w informatyce, oprogramowaniu i technice komputerowej wygenerują dalszy szybki wzrost popytu na pasmo. Dziś nikt już nie kwestionuje potrzeby budowy powszechnej infrastruktury światłowodowej i bezprzewodowego usieciowienia urządzeń. W Polsce o poziomie inwestycji decyduje rachunek ekonomiczny operatora teleinformatycznego, który musi preferować opłacalność krótkoterminową. W rachunku nieobecne są straty edukacyjne, społeczne i przemysłowe wynikające z rosnącego zapóźnienia.
Obecne spory i nieporozumienia wynikają z braku decyzji Państwa o ustanowieniu twardych priorytetów dla inwestycji w sieci światłowodowe. Tylko Państwo może uruchomić instrumenty finansowe, warunki prawne i modele biznesowe, jakie w zeszłym wieku zastosowano do budowy powszechnych sieci elektroenergetycznych i sieci dróg dla transportu samochodowego. Przełom nastąpi wtedy, gdy przeważy pogląd, że dyskusja o opłacalności przyłącza światłowodowego jest tak samo bezprzedmiotowa jak dyskusja o opłacalności przyłącza elektroenergetycznego. Dopiero wtedy wejdą nowe regulacje prawne. To dzięki regulacjom prawnym nikt nie pyta, czy operatorowi sieci dystrybucji energii elektrycznej opłaca się doprowadzić prąd do nieruchomości. To jest obowiązek koncesyjny. Takie same regulacje prawne potrzebne są w odniesieniu do przyłączy światłowodowych. Elektryfikacja Polski zwiększyła procent przyłączonych gospodarstw z 15% do ponad 80% gospodarstw w ciągu 25 lat. Przyłącze elektryczne jest znacznie droższe niż światłowodowe. Powszechną elektryfikację Polski zrealizowano w latach 1945-70, to znaczy wtedy, gdy kraj był wielokrotnie biedniejszy. Biorąc pod uwagę dzisiejszy potencjał gospodarczy naszego kraju, wyposażenie w światłowody 100% przedsiębiorstw i 80% budynków mieszkalnych w ciągu najbliższych 10 lat nie przekracza możliwości naszej gospodarki.
Będzie to fundament powszechnego dostępu bezprzewodowego o przepustowości 1Gbps+. Wybór szerokości pasma to wynik badań zilustrowanych poniżej, przytoczonych w komunikacje UE. Jest to pasmo potrzebne osobie lub maszynie autonomicznej do prawidłowego funkcjonowania w przestrzeni otwartej.
W polityce cyfryzacji infrastruktury, koniecznym jest ograniczenie pól konfliktów operatorskich i stworzenie mechanizmów współpracy pomiędzy operatorami wszystkich typów sieci. Obowiązkiem prawnym wszystkich uczestników rynku (publicznych i komercyjnych) powinno być działanie na rzecz sprawnego rozwoju infrastruktury światłowodowej. Być może zmiany prawne powinny ustanowić segmentację rynku z podziałem na operatorską infrastrukturę światłowodową i sieć dostępową.
Innych kompetencji wymaga budowa infrastruktury, a innych obsługa klienta końcowego. Dzięki segmentacji, powstaną bardziej sprzyjające warunki do optymalnego wykorzystania potencjału inwestycyjnego firm prywatnych, do budowy powszechnej sieci bezprzewodowej 5G (1Gbps+). Jest to koncepcja wynikająca z przekonania, że sukces wielkiego wysiłku inwestycyjnego teleinformatyki komercyjnej, wymaga silniejszego podparcia infrastrukturą światłowodową, bez której dostęp bezprzewodowy nie zapewni potrzebnego pasma.
Zagadnienia problemowe czyli pytania bez odpowiedzi:
- Zmiana systemu budowy sieci światłowodowych
Czy obecna metodyka badania opłacalności inwestycji światłowodowych ma sens? Co należy zrobić, aby przyłączenie każdej nowej nieruchomości do sieci światłowodowej było obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa?
- Co publiczne, co prywatne, a co wymaga partnerstwa publiczno – prywatnego
Jak samorządy i spółki infrastrukturalne powinny być zobligowane do tworzenia warunków przyjaznych inwestycjom w światłowody?
- Model biznesowy
Jak ustanowić rynek światłowodowej usługi infrastrukturalnej? Jakie mogłyby być zasady współpracy operatorów infrastruktury światłowodowej i sieci dostępowych? Czy możliwe jest rozdzielenie operatorów sieci światłowodowych i dostępowych tak jak w energetyce PSE – DSO?